Erciş MÖ. 9. yüzyıllarda Urartular tarafından kurulmuştur. 589 yıllarında Urartular' ın bölgede silinmesi ile burası Kimerler' e Persler' e, Makedonyalılar' a ve Araplar' a yerleşim merkezi oldu.
Hz. Ömer ve Hz. Osman dönemlerinde de zaman zaman işgal edildi. Daha sonra Araplar arasındaki kargaşadan istifade eden Bizanslılar, burasını istila etti. Tekrar Emevi ve daha sonra Abbasilerin eline geçmiş ise de, sonradan yine Bizanslılar buraya hakim oldular. Bu sırada burasının adı Urartular'dan kalma ARZAŞKU olarak devam ediyordu. Bu isme çivi yazılı kitabelerde rastlanır.
Doğudan, Selçuk boylarından, Oğuz Türkleri 1018 yıllarında Çağrı Bey tarafından getirilerek VASPURGAN ( Başpurgan ) denilen Van Gölü çevresinde Alparslan'a ,Bizans'a karşı savaş açmasına zemin hazırladı. 1054 yılında Erciş, Selçuklu Beyliği haline geldi. Daha sonraları Selçuklu Beyliği'ne bağlı SÖKMENLİLER Beyliği ancak sancak oldu. Çok iyi ticaret merkezi olduğundan burası yerleşim yeri oldu. 1208 yıllarında Selçuklular ile komşu beylikler arasında çıkan savaşlarda Erciş yerle bir oldu. Daha sonra burası İlhanlılara, Eyyübilere ve Moğollara yerleşim merkezliği yaptı. İlhanlılar, Cezayirliler ve Timur burada hüküm sürdü. Adı değiştirilerek ARŞİŞ olmuştu.
Oğuz boylarından olan Karakoyunlular, 1380-1468 yıllarında Erciş başta olmak üzere, Doğu Anadolu'dan Musul'a-Tebriz'e kadar uzanan büyük bir Türkmen hakimiyeti kurdular. İlk kurucu Bayram Hoca, Kara Mehmet, Kara Yusuf, İskender, Cuhanşah ve Hasan Ali-Yar dönemlerini 1467 yıllarına kadar yaşadı.
Erciş, Kanuni Sultan Süleyman döneminde 29 Mayıs 1555 yılında kesin olarak Osmanlı hakimiyetine geçti. Bu arada Osmanlı-İran savaşları 1825 yıllarına kadar devam etmişti. Zaman zaman Erciş ( Çelebibağı ) kalesi zorlandı ise de zapt edilemedi. 1841 yılında Van Gölü' nün ani kabarması, kalenin dışarı ile irtibatının kesilmesi sonucu kale terk edildi. Halk, daha yüksekteki Ermeni köyü Egans'a ve Çelebibağı, Kasımbağı, Pulur, Pulurmanik ve Örene köylerinin şimdiki bulunduğu bölgeye yerleşti. Bu sırada Erciş'in adı ERCIĞAZ olarak değiştirilmiştir. Hatta uzun süren Van Gölü'ne de Ercığaz Gölü deniliyordu.
1. Dünya Savaşı'nda Erciş Ruslar tarafından işgal edilerek adı tekrar EGANİS olarak değiştirildi, 1917 Rus (Bolşevik) ihtilali ile burası Ermenilere terk edildi. Ermeniler bir süre uyum içerisinde yaşamış ise de kışkırtmalar ve geçmişte yaşanmış kimi acı olaylar nedeniyle çatışmalar başladı. Bu kez de müslüman halk açlık, sefalet içerisinde atalarından kalan topraklarını terk etmek zorunda kaldı.
Anadolu'da Kurtuluş Savaşı başladığında Kazım KARABEKİR Paşa tarafından Ali İhsan SABİS Paşa bir müfreze askerle bölgeye gönderildi. l Nisan 1918 Cuma sabahı, askeri birlikler ile sivil halk birleşerek Erciş'e tekrar hakim oldu. Göç eden halk, yeniden yurtlarına geri döndü. Son idari taksimat ile Erciş'in adı tescil edilerek Erciş oldu.
Etiketler : Erciş